Centrum usług motoryzacyjnych
dla osób niepełnosprawnych

1. Start
2. Aktualności
3. Co to są kody ograniczeń?

---

Co to są kody ograniczeń?

Każdy kandydat na kierowcę musi przejść badania lekarskie, których efektem jest orzeczenie lekarskie określające istnienie lub brak przeciwskazań do prowadzenia pojazdów. Osoby z niepełnosprawnością w orzeczeniu, oprócz adnotacji o braku przeciwskazań, mają określone kody ograniczeń wynikające ze stanu zdrowia. Najczęściej wystepującym kodem zarówno u osób w pełni sprawnych, jak i z niepełnosprawnością jest kod dotyczący korekty wzroku – 01.06. Oznacza on konieczność używania okularów lub szkieł kontaktowych. Podobnie jest z pozostałymi kodami - jeśli lekarz orzekający stwierdzi na podstawie badania pewne dysfunkcje, to określa je wpisem adekwatnego kodu w orzeczeniu. Kody nie sugerują konkretnych rozwiązań technicznych lub produktów firm tylko mówią o obowiązku zastosowania oprzyrządowania.

Wybrane kody stosowane najczęściej:

10.02 – bez pedału sprzęgła (mówiący o stosowaniu automatycznej skrzyni biegów); będzie pojawiał się najczęściej, ponieważ dotyczy osób z dysfunkcjami ruchu, z wyjątkiem osób niskiego wzrostu.

20.06 – ręcznie sterowany hamulec roboczy; dotyczy zawsze paraplegików i będzie stosowany z innymi kodami pomocniczymi. Określa obowiązek sterowania hamulcem roboczym ręcznie, czyli dźwignią pod kierownicą lub obok fotela. Nie sugeruje lewej lub prawej ręki, tylko wyłącza nogi z udziału w sterowaniu autem. Do zastosowania w samochodzie z automatyczną skrzynią biegów.

25.04 – przyspieszenie sterowane ręcznie; wyłącza nogi z udziału w sterowaniu autem i daje wiele możliwości sterowania gazem. Ma postać kilku rodzajów obręczy połączonych z kierownicą, dźwigni zespolonych z hamulcem oraz inne warianty. Do zastosowania w samochodzie z automatyczną skrzynią biegów.

25.08 – pedał przyspieszenia po lewej stronie; w takim przypadku należy używać tylko lewej nogi do przyspieszania/hamowania. Do zastosowania w samochodzie z automatyczną skrzynią biegów. Nie wolno wtedy używać prawej nogi do sterowania autem.

Kody z grupy 35 – wymagane modyfikacje urządzeń sterowania (przełączniki świateł, wycieraczki szyby przedniej, spryskiwacz, sygnał dźwiękowy, kierunkowskazy) to bardzo ważna grupa. Kody te i adekwatne do nich adaptacje auta maja duże znaczenie na sposób bezpiecznego prowadzenia i mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Adaptacje auta wykonane zgodnie z kodami grupy 35 dotyczą obsługi koła kierownicy przez kierującego jedną ręką. Jest to kolejny kod uzupełniający ręczne sterowanie hamulcem i gazem. Do zastosowania w samochodzie z automatyczną skrzynią biegów.

40.11 – gałka na kierownicy; urządzenie niezbędne, gdy musimy kręcić kierownicą jedną ręką. Jest to również kod uzupełniający ręczne sterowanie hamulcem i gazem, gdy mamy zajętą jedną rękę. Do zastosowania w samochodzie z automatyczną skrzynią biegów.

40.12 – szyna ortopedyczna ręki na kole kierownicy; jest to uchwyt dwu lub trzypinowy. stosowany zamiast gałki u osób z silną dysfunkcją dłoni. Jest kodem uzupełniającym ręczne sterowanie hamulcem i gazem, gdy mamy zajętą jedną rękę. Do zastosowania w samochodzie z automatyczną skrzynią biegów.

40.10 – alternatywny system kierownicy (drążek itp.); jest to np.system sterowania joystickiem, gdy posługiwanie się kierownicą jest utrudnione lub wręcz niemożliwe. Obecnie jeszcze niespotykany na polskich drogach, prezentujemy tu jako ciekawostkę.

Kody z grupy 42 – wymagane modyfikacje lusterka (lusterek); stosowane ze względu na spotykane trudności ruchowe głowy lub tułowia osoby z niepełnosprawnością lub problemy manualne utrudniające ręczne ustawianie lusterka. W praktyce kody z tej grupy są rzadko stosowane, a współczesne samochody mają w standardzie np. elektrycznie sterowane zewnętrzne lusterka.

Kody grupy 43 – wymagane modyfikacje fotela kierowcy. Zajęcie prawidłowej pozycji za kierownicą oraz optymalne ustawienie fotela jest podstawową czynnością każdego kierującego. Niektóre osoby (np. niskiego wzrostu) wymagają zastosowania innego niż fabryczny fotel lub jego modyfikacji, aby spełnić ww. warunki. W tej grupie zawarte jest również stosowanie pasów bezpieczeństwa jako urządzenia stosowanego łącznie z fotelem (szczególnie pasy 4-punktowe, szelkowe).

Kody z grupy 30 – wymagane wspólne modyfikacje układów hamowania i przyspieszenia; są to kody związane z adaptacjami auta dla osób niskiego wzrostu. Osoby te mają w pełni sprawne kończyny dolne, lecz wymagają optymalnego dostosowania obu pedałów hamulca i przyspieszenia, często również wypiętrzonej podłogi.

30.01 – pedały równoległe; mowa tu o pedalierze lub przedłużonych pedałach, a kod ten normuje potrzebę ich zastosowania.

30.06 – wypiętrzona podłoga; występuje, gdy koniczne jest podwyższenie podłogi.

30.09 – przegroda pod pedałami hamowania i przyspieszenia; niezbędna dla osoby z silną spastyką kończyn dolnych, mogącą stworzyć zagrożenie bezwolnego naciśnięcia pedału gazu lub hamulca.

Przedstawione powyżej kody są najczęściej spotykanymi. Pełna lista zawarta jest w Rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie wzorów dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U. z 2012 r., poz. 973).

Piotr Kosmowski